KSPNSZZ Krajowa Sekcja Pożarnictwa
W związku z wdrożeniem przez komendantów powiatowych/miejskich PSP postanowienia Komendanta Głównego PSP za pośrednictwem komendantów wojewódzkich w zakresie wprowadzenia przemiennego systemu służby dla dowódców jednostek ratowniczo-gaśniczych i ich zastępców Rada Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ ”Solidarność” wyraża negatywne stanowisko wobec powyższego postępowania jak również negatywną ocenę podjętych działań.
Koncepcję naprzemiennej służby na stanowiskach dowódcy JRG i jego zastępcy należy rozpatrzyć w aspekcie:
– prawnym,
– potrzeb operacyjnych i logistycznych,
– praw strażaków do czasu wolnego oraz praw obywatelskich.
W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że stanowiska dowódcy jednostek ratowniczo-gaśniczych jak też komendantów powiatowych/miejskich, są stanowiskami o pełnej dyspozycyjności co oznacza, że ci strażacy są w pełnej dyspozycji do pełnienia służby poza normalnymi godzinami urzędowania.
Rozpatrując wprowadzenie systemu służby naprzemiennej w aspekcie prawnym powstaje szereg uwag:
– naruszona zostaje ustawa o Państwowej Straży Pożarnej, ponieważ nie przewiduje ona
w żadnym artykule rodzaju służby naprzemiennej. Ustawa o PSP definiuje jedynie system codzienny i system zmianowy;
– naruszono przepisy ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ponieważ nie przewiduje ona „wdrażania programu pilotażowego w całym Kraju”. Szczególnie, że program pilotażowy został wdrożony w kilku jednostkach ratowniczo-gaśniczego w województwie śląskim przez kilka miesięcy drugiej połowy 2017r.;
– nadużyto zapisu rozporządzenia MSWiA o czasie służby strażaków PSP, gdzie istnieje
możliwość zmiany czasu służby strażakom w szczególnych wypadkach. Należy zauważyć, że zapis ten odnosi się do spraw indywidualnych (osobowych) i nie może być wykorzystany jako obowiązujący dla wszystkich jednostek organizacyjnych jednocześnie;
– zmiana zasad pełnienia służby przez strażaków powinna zostać wprowadzona do Regulaminu Służby i Pracy danej jednostki organizacyjnej PSP. Czas jaki wskazał Komendant Główny PSP na wdrożenie zmian (około tygodnia) z całą pewnością nie dał szansy komendantom powiatowym/miejskim dokonać ich zgodnie z prawem;
– w sposób niewłaściwy użyto argumentu o stworzeniu możliwości poprawy doskonalenia zawodowego, ponieważ Zarządzenie Komendanta Głównego PSP z dnia 1 grudnia 2016r. – „Zasady organizacji doskonalenia zawodowego”, określa że szkolenia odbywają się od poniedziałku do piątku przez 4 godziny dziennie od 9.00 rano;
– tworzy poważny problem prawny w przypadku korzystania z prawa do opieki nad dzieckiem do lat 4 (na wniosek strażaka służba możliwa tylko w systemie codziennym);
Rozpatrując wprowadzenie systemu naprzemiennego systemu służby w aspekcie potrzeb operacyjnych i logistycznych do Rady Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ ”Solidarność” wpłynęły następujące uwagi:
– dowódcy i zastępcy dowódców JRG wykonują wiele zadań poza zadaniami operacyjnymi. Jako kadra kierownicza biorą udział w kontrolach obiektów, szkoleniach w urzędach administracji publicznej, szkołach, przedszkolach itp. biorą udział w komisjach po pożarowych (po zdarzeniach), odpowiadają i nadzorują działania administracyjne i kwatermistrzowskie w JRG;
– prowadzą szkolenia i ćwiczenia strażaków JRG;
– wykonują szereg prac administracyjnych wynikających z odrębnych przepisów w tym ustawy o obowiązku obrony, o ochronie danych osobowych itp.
Wprowadzenie systemu naprzemiennego w sposób znaczący utrudni wykonywanie podstawowych zadań administracyjnych, logistycznych i szkolenia zewnętrznego, czyli podstawowych obowiązków służbowych.
– utrudnione zostanie realizowanie podstawowego prawa strażaka do urlopu wypoczynkowego.
Należy również zauważyć, że w wielu przypadkach komentarzem do wprowadzenia naprzemiennego systemu służby dla dowódców JRG i ich zastępców jest konieczność kontrolowania dowódców zmian, którzy tak samo jak dowódcy są strażakami o podobnym stażu służby i doświadczeniu. Oceniane jest to jako brak zaufania do dowódców zmian oraz dublowanie ich zadań.
Rada Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ ”Solidarność” zwraca również uwagę na aspekt dalszego braku współpracy ze stroną społeczną – tj. związkami zawodowymi.
Wprowadzenie dyspozycji Komendanta Głównego PSP po raz kolejny naruszyło uprawnienia związków zawodowych tak na szczeblu organizacji podstawowych jak też na szczeblu wojewódzkim i centralnym.
Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych wszelkie zmiany organizacji pracy (służby), zmiany zasad wynagradzania lub zmiany czasu służby podlegają uzgodnieniom, konsultacjom lub opiniowaniu przez związki zawodowe. Szybkość wprowadzenia zmian naruszyła uprawnienia organizacji związkowych w zakresie zmiany Regulaminów Służby i Pracy.
W przypadku pewnej liczby dowódców JRG lub ich zastępców, pełniących funkcję związkowe będących pod ochroną prawną zmieniono warunki zatrudnienia łamiąc zapisy art. 32 ustawy o związkach zawodowych tj. uzgodnienia tego z macierzystą organizacją związkową.
Po raz kolejny oprócz zapisów ustawy o związkach zawodowych złamano Porozumienie z dnia 29 grudnia 1997r. o zasadach współpracy pomiędzy Komendantem Głównym PSP a centralami krajowymi związków zawodowych działającymi w Państwowej Straży Pożarnej.
Należy zauważyć, że wszelkie działania polegające na zmianie zasad zatrudnienia pracowników (strażaków) na gorsze lub inne niż dotychczas bez przeprowadzenia odpowiednich uzgodnień lub konsultacji otwierają związkom zawodowym prawo do skorzystania z ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Dlatego też w związku z przedstawionymi zastrzeżeniami jak również oceną, że proponowane zmiany nie wnoszą żadnych pozytywnych aspektów do służby Rada Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ ”Solidarność” ocenia negatywnie pomysł wprowadzenia systemu naprzemiennego w służbie jako działanie bez żadnych podstaw prawnych, utrudniający wykonanie znacznej części obowiązków służbowych leżących na dowódcach i ich zastępcach oraz nie wnoszący żadnych pozytywnych elementów dla służby.
