KSPNSZZ Krajowa Sekcja Pożarnictwa
W dniu 22 marca 2023 r. Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (EMPL) Parlamentu Europejskiego zorganizowała wysłuchanie publiczne w sprawie warunków pracy strażaków. Wysłuchaniu przewodził Pan Dragoş Pîslaru rumuński poseł do Parlamentu Europejskiego. W ramach wysłuchania głos zabrali przedstawiciele strażaków: Raffaele Cozzolino, strażak operacyjny z Neapolu (Włochy) oraz Christophe Marchal, Wiceprzewodniczący Francuskiej Narodowej Federacji Strażackiej (Francja). Przedstawili oni szereg istotnych informacji dotyczących warunków pracy strażaków w Europie, mogących mieć negatywny wpływ na ich zdrowie. Następnie odbyły się dwa panele dyskusyjne na temat:
- ryzyka zawodowego europejskich strażaków w kontekście zmian klimatu
- ryzyka narażenia na substancje rakotwórcze: co może zrobić UE, aby lepiej chronić strażaków.
Głos w debacie zabrała między innymi Pani Europoseł Elżbieta Rafalska, była Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2015–2019), reprezentująca w Europarlamencie frakcję ECR. Podkreśliła wysokie zaufanie społeczne, jakim cieszą się strażacy i wskazała na coraz niebezpieczniejsze warunki pracy, związane z występowaniem nowych technologii czy zmian klimatycznych, dziękując jednocześnie za ofiarną służbę strażakom polskim oraz w całej Unii Europejskiej. Pani Europoseł poinformowała, że w Polsce wdrożono z dniem 1 stycznia 2023 r. obowiązkowe strefy czyste i brudne po niemal dwuletnim okresie dostosowawczym, w którym powstały zalecenia do procesu wdrażania wspomnianych stref zarówno w strażach zawodowych jak i ochotniczych. Stwierdziła też, że to rozwiązanie prawne należałoby rozszerzyć na inne państwa członkowskie jako dobra praktyka. W reakcji na wystąpienie Pani Europoseł reprezentant francuskich strażaków poparł postulat i podkreślił pracę polskich strażaków związaną z kryzysem w Ukrainie. Materiał opisujący wyzwania w sferze utrzymania higieny, minimalizacji ekspozycji strażaków na toksyczne produkty spalania oraz chorób zawodowych do celów dyskusji przygotowała Krajowa Sekcja Pożarnictwa NSZZ „Solidarność” we współpracy z fundacją cfbt.pl.
Profesor Anna Stec profesor chemii pożarowej i toksyczności na Uniwersytecie Central Lancashire, w swoim wystąpieniu wskazała, że poruszany najczęściej w kontekście zdrowia pracowników azbest jest zagrożeniem, jednak realne zagrożenie pochodzi ze znacznej liczby wielu różnych produktów spalania, które mogą być przenoszone do strażnic a nawet do domów, w szczególności w przypadku strażaków ochotników. Pani Profesor przedstawiła informacje na temat dróg narażenia strażaków, jednocześnie podkreślając, że wyznaczanie stref czystych i brudnych stanowi istotny element ograniczenia ekspozycji, co miało miejsce w Polsce. Nasz kraj został też wskazany jako jedyny kraj, w którym obecnie istnieje wykaz nowotworów powiązanych z wykonywaniem zawodu strażaka. Przytaczane statystyki amerykańskie wskazały, że na nowotwór w USA umiera nawet 67% strażaków (wliczając emerytów) a podobne dane ze Szkocji mówią o 42% strażaków umierających na raka. W obu przypadkach drugim czynnikiem były choroby sercowo-naczyniowe (odpowiednio 17% w USA i 28% w Szkocji). Pojawiające się coraz częściej publikacje naukowe nie pozostawiają wątpliwości, że w Europie zachorowalność na nowotwory wśród strażaków jest znacznie wyższa w porównaniu z resztą społeczeństwa, a najczęstszymi rodzajami nowotworów są nowotwory skóry oraz nowotwory układu pokarmowego. Strażacy chorują również w młodszym wieku niż reszta społeczeństwa (średnio 15-20 lat wcześniej) jeśli porównać konkretne rodzaje nowotworów i są to często rzadkie rodzaje nowotworów o niskiej szansie wyleczenia. Zazwyczaj programy wczesnego wykrywania dla ogółu społeczeństwa obejmują lata życia późniejsze niż wynikające ze statystyki lata zachorowania wśród strażaków. Pani profesor zwróciła się do Komisji o uznanie pracy strażaka jako powodującej zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór, poprawę wczesnego diagnozowania chorób zawodowych, w tym nowotworów oraz zaznaczyła, że w wielu przypadkach strażacy pracują w środowisku, w którym dopuszczalne poziomy substancji sklasyfikowanych jako szkodliwe są drastycznie przekroczone, na przykład podczas zwalczania pożarów lasów. Zaapelowała o stworzenie jednej wspólnej zharmonizowanej polityki dekontaminacji, nawiązując do raportu, jaki przygotowała na zlecenie brytyjskiego związku zawodowego strażaków FBU (tłumaczenie raportu na język polski w tym linku) i poinformowała, że w Polsce strona służbowa wdraża wskazówki z tego raportu w strażach pożarnych.
Na zakończenie głos zabrała Pani dr Zinta Podniece, zastępca kierownika działu, EMPL C2 Zdrowie i bezpieczeństwo w pracy (Komisja Europejska) a uwagi końcowe wygłosił Dragoş PÎSLARU, przewodniczący komisji EMPL.
Całej debaty można wysłuchać pod poniższym adresem pomiędzy znakami czasowymi 10:28 a 12:52. Język tłumaczenia można ustawić poprzez kliknięcie symbolu nuty w dolnym prawym roku okna. Wypowiedź Pani Europoseł Elżbiety Rafalskiej zaczyna się w 11:33:50. Prezentacja Pani profesor Anny Stec zaczyna się w 12:04:10.
Opracowanie: bryg. mgr inż. Szymon Kokot, KP PSP w Nidzicy.
Foto: mł.asp. Łukasz Rutkowski.
