Europejscy strażacy spotkali się w ramach EPSU

W dniach 16–17 października 2025 roku w Sofii odbyło się spotkanie organizowane przez EPSU, w którym uczestniczyły 44 osoby – najliczniejsze delegacje pochodziły z Bułgarii, Wielkiej Brytanii, Szwecji oraz Norwegii. Spotkanie rozpoczęto od dwuminutowej ciszy, upamiętniającej tragicznie zmarłych strażaków w 2025 roku z Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. W trakcie spotkania zaprezentowano pięć prezentacji, po których odbywały się dyskusje. Polskę reprezentował Kamil Szkatulski.

Pierwsza prezentacja dotyczyła funkcjonowania Straży Pożarnej w Bułgarii. Przedstawiono:

• strukturę organizacyjną,
• podział zadań pomiędzy zawodowe jednostki straży a ochotników,
• rolę dwóch związków zawodowych wspierających strażaków w całym kraju.

Druga prezentacja, również przygotowana przez delegację z Bułgarii, zawierała statystyki dotyczące zdarzeń – ich liczby, rodzajów i charakterystyki. Bułgarzy złożyli też podziękowania strażakom z Czech, Słowacji i Szwecji za wsparcie w walce z coraz częstszymi pożarami lasów w Bułgarii tego lata.

Poruszono także kwestie działań związków zawodowych na rzecz podwyżek uposażeń oraz planowane zmiany w systemie dysponowania strażaków do zdarzeń. Obecnie możliwy jest wyjazd zaledwie dwóch strażaków do akcji, jednak celem jest wprowadzenie minimalnego składu trzyosobowego.

Tibo z Belgii przedstawił sprawę „Matzak”, dotyczącą wynagradzania nadgodzin i dyżurów domowych. W Belgii w 2015 r. połączono strażaków ochotniczych (VFF) z zawodowymi (PFF):

• PFF pracują w systemie trzech zmian,
• VFF zabezpieczają noce i weekendy, otrzymując 80% wynagrodzenia i zobowiązując się do przybycia do jednostki w ciągu 8 minut.

Włoska prezentacja dotyczyła związków PFAS:

• przedstawiono ich charakterystykę, szkodliwość i problemy związane z brakiem bezpiecznych zamienników,
• omówiono procedury dekontaminacji po kontakcie z tymi substancjami,
• zaznaczono, że choć nie są one najpoważniejszym zagrożeniem, ich kumulacja w organizmie stanowi istotny problem zdrowotny.

Zaproponowano, aby wywierać presję na Unię Europejską w sprawie poszukiwania mniej szkodliwych alternatyw. Zwrócono też uwagę na potrzebę badań przesiewowych starszych strażaków pod kątem poziomu PFAS w organizmie.

Norwegowie zaprezentowali strukturę funkcjonowania straży pożarnej:

• w miejscowościach do 2–3 tys. mieszkańców działają wyłącznie ochotnicy,
• w miejscowościach 3–8 tys. – ochotnicy i profesjonaliści „na telefon”,
• 8–12 tys. – mieszany system,
• powyżej 20 tys. – wyłącznie zawodowi strażacy.

Do każdego zdarzenia w Norwegii musi być wysłanych minimum 4 strażaków. System służbowy oparty jest na rotacji 24/72. Tematem przewodnim prezentacji były czynniki rakotwórcze w pracy strażaka. Omówiono:

• uznanie w 2022 roku siedmiu nowotworów jako choroby zawodowe strażaka,
• sposoby ograniczania ekspozycji (m.in. podział stref skażenia).

Zaproponowano również, by zbadać, jak temat PFAS i dekontaminacji wygląda w Polsce — czy prowadzone są badania, jakie są obowiązujące procedury itp.

Po prezentacjach był czas na dyskusje, postulaty i zapowiedzi spotkań. Wspomniano o nadchodzącym międzynarodowym spotkaniu PSI online, które odbędzie się 27 listopada 2025 r. Główny temat: zagrożenia biologiczne. Spotkanie będzie prowadzone w językach: angielskim, hiszpańskim i francuskim.

Delegacja z Grecji wyraziła zaniepokojenie sytuacją lokalnych strażaków i zgłosiła prośby o:

• wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego funkcjonariuszy,
• poprawę bezpieczeństwa działań ratowniczych,
• działania prewencyjne – edukacja społeczeństwa w zakresie zapobiegania pożarom lasów,
• zwiększenie stanów osobowych w jednostkach.

W trakcie otwartej dyskusji padła propozycja utworzenia wspólnego frontu na rzecz:

• wzmocnienia obrony cywilnej,
• zwiększenia liczby strażaków i ich wynagrodzeń,
• lepszego wyposażenia w sprzęt niezbędny do skutecznego prowadzenia działań ratowniczych.

EPSU przygotowuje raport o zdarzeniach kryzysowych: wojnach, pożarach, powodziach, pandemii oraz obronie cywilnej.

EPSU apeluje o natychmiastowe informowanie o planowanych zmianach mogących pogorszyć warunki pracy strażaków – związek zapowiada aktywną reakcję na takie przypadki.

Po części konferencyjnej był czas na zwiedzanie Sofii i tamtejszych jednostek straży pożarnej. Uczestnicy spotkania mieli okazję zapoznać się ze sprzętem oraz warunkami służby kolegów z Bułgarii.